(Bài viết của Trưởng Hoàng Kim Châu – Tráng Trưởng đầu tiên của Tráng đoàn Vượt Sóng – Đạo Vũng Tàu)
Đã về hưu bảy năm nay nên tôi có thêm thì giờ để sinh hoạt với vài nhóm bạn bè thân hữu như cựu học sinh, cựu sinh viên hay đồng hương. Tuy nhiên, tôi vẫn duy trì sinh hoạt chính là Hướng Đạo.Tôi gia nhập Hướng Đạo từ năm 11 tuổi và giờ đây, đã ngoài bảy mươi. Đơn vị đầu tiên của tôi là thiếu đoàn Lê Lợi thuộc đạo Lâm Viên, Đà Lạt. Từ một thiếu sinh, rồi đội phó, đội trưởng, đội trưởng nhất và tiếp đó là thiếu trưởng thiếu đoàn Lê Lợi sau khi tham dự các khóa huấn luyện trưởng. Dạo ấy tôi có sinh hoạt ngành tráng với tráng đoàn Đống Đa do trưởng Nguyễn Tuyên Thùy làm tráng trưởng cho đến khi rời thành phố Đà lạt để đi đây đi đó và chuyển sang sinh hoạt văn nghệ. Chúng tôi, một số sinh viên đại học Đà Lạt xuống Sài Gòn để có môi trường và phạm vi sinh hoạt rộng lớn hơn,gồm 6 anh em đều là Hướng Đạo xuống Sài Gòn thành lập ban văn nghệ lấy tên Trầm Ca (1964-1965) và sau hai năm chúng tôi thành lập Phong Trào Du Ca (12/1966). Sáu anh em chúng tôi là Trần Trọng Thảo, Nguyễn Đức Quang, Hoàng Thái Lĩnh, Nguyễn Quốc Văn, Đinh Gia Lập và tôi. Vì sẵn có máu Hướng Đạo trong người nên chúng tôi làm việc và sinh hoạt dựa trên tinh thần và phương pháp Hướng Đạo. Nhờ vậy những sinh hoạt của chúng tôi hữu hiệu và tác động tốt đến mọi người chung quanh, đặc biêt là giới trẻ. Để duy trì sinh hoạt Hướng Đạo, chúng tôi đã lập một toán tráng sinh thuần túy trong khi vẫn tiếp tục công việc đang theo đuổi là Phong Trào Du Ca. Toán tráng có tên là Sóng Việt, trực thuộc tráng đoàn Nguyễn Trung Trực của đạo Cửu Long do trưởng Nguyễn Văn Thức làm tráng trưởng và thường xuyên có sự cố vấn của trưởng Đỗ Quý Toàn, lúc ấy là ủy viên Ngành Tráng HĐVN. Ngoài sáu anh em chúng tôi, còn có một số anh em đang sinh hoạt Hướng Đạo tại Sài Gòn cũng đến sinh hoạt chung với toán Sóng Việt.
Khi tôi và anh Trần Trọng Thảo về làm việc tại Vũng Tàu, thoạt đầu chúng tôi dùng những ngày nghỉ cuối tuần để về Sài Gòn họp hành với anh em Hướng Đạo. Khi được biết tại Vũng Tàu có một liên đoàn Hướng Đạo đang sinh hoạt nên chúng tôi tìm hiểu và liên lạc, biết trưởng Đặng Thanh Long hiện là liên đoàn trưởng liên đoàn Trùng Dương (khi đó chưa thành Đạo Vũng Tàu). Trưởng Đặng Thành Long cho biết liên đoàn có một Ấu đoàn, một Thiếu đoàn và một Kha đoàn. Như vậy liên đoàn Trùng Dương chưa có đơn vị Tráng. Một liên đoàn đầy đủ túc số đơn vị thì phải có đủ bốn Ngành Ấu Thiếu Kha Tráng. Biết tôi và Thảo đã từng sinh họat Hướng Đạo tại Đà Lạt và Sài Gòn nênTrưởng Đặng Thanh Long có đề nghị chúng tôi thành lập một tráng đoàn tại Vũng Tàu. Chúng tôi không đắn đo vì muốn tiếp tục sinh hoạt Hướng Đạo dù đang ở nơi đâu. Đối với ngành Ấu thì tôi và Thảo chưa là bầy trưởng hay phụ tá, với ngành Thiếu, tuy tôi đã từng là thiếu trưởng lúc sinh hoạt ở Đa Lạt nhưng nếu trông coi thiếu đoàn thì sẽ phải bỏ ra nhiều thời gian sinh hoạt mà tôi lại không có đủ thời giờ. Tráng đoàn là đơn vị khả dĩ thích hợp với chúng tôi hơn. Thế là chúng tôi nhận lời với trưởng Đặng Thanh Long để lập một tráng đoàn trực thuộc liên đoàn Trùng Dương.
Trưởng Hoàng Kim Châu – Nguyên Tráng Trưởng Tráng đoàn Vượt Sóng
Trưởng Trần Trọng Thảo – Nguyên Tráng Phó Tráng đoàn Vượt Sóng
Tôi và Thảo cùng trưởng Đặng Thanh Long vận động và mời được một số anh em, khoảng 15 người tham gia sinh hoạt tráng đoàn. Chúng tôi về Sài Gòn kiếm thêm tài liệu ngành Tráng để phổ biến cho anh em mà đa số cùng ở lứa tuổi với chúng tôi. Qua những lần gặp gỡ tiếp xúc, chuyện trò và giải thích về nguyên lý và phương pháp Hướng Đạo, đặc biệt là sinh hoạt ngành Tráng, anh em đã đồng ý lấy tên Vượt Sóng đặt cho tráng đoàn. Vì là cư dân xứ biển Vũng Tàu nên anh em quyết định lấy tên Vượt Sóng với ngụ ý nhắc nhở anh em tráng sinh luôn luôn vượt mọi khó khăn để thăng tiến trong đời sống cá nhân, gia đình và giúp ích xã hội chẳng khác nào con thuyền Vượt Sóng ra khơi trong giông gió bão bùng. Ngày thành lập tráng đoàn là 15 tháng 8 năm 1969 nhân kỷ niệm đệ tứ chu niên liên đoàn Trùng Dương. Tôi giữ trách vụ tráng trưởng và Thảo đảm nhiệm tráng phó. Cho đến nay tôi vẫn còn nhớ rõ hình ảnh những buổi sinh hoạt và trại của tráng đoàn nhưng không nhớ hết tên của anh em, phải nhờ trưởng Đặng Thanh Long nhắc lại một số tên. Đó là các anh Trịnh Xuân Bảng, Nguyễn Thanh Tâm, Nguyễn Giao, Nguyễn Bình, Nguyễn Trọng Thoàn, Nguyễn Văn Bông, Nguyễn Thành Ký, Phạm Vinh, Nguyễn Biên, Thái, Sơn, Đức… Đã 46 năm! Những cựu tráng sinh, mỗi người một nơi, có người đã thành người thiên cổ. Dòng đời cứ trôi và người xưa phiêu bạt phương nao? Trưởng Đặng Thanh Long có cho biết có người ở Bỉ, ở Hoa Kỳ, ở Canada…và có những người vẫn còn ở Việt Nam. Từ ngày tôi và gia đình rời Việt Nam, tôi có về thăm quê hương và thường gặp thăm Thảo. Có một lần Thảo và trưởng Đặng Thanh Long ghé thăm tôi. Chúng tôi có dịp ngồi nhắc lại kỷ niệm của những ngày sinh hoạt Hướng Đạo tại Vũng Tàu. Tôi vẫn còn liên lạc với nhiều Trưởng tại Việt Nam để biết tin tức và tôi thật tình thán phục trưởng Đặng Thanh Long vì biết Trưởng vẫn tiếp tục sinh hoạt và hơn thế nữa, Trưởng hiện đang là tráng trưởng của tráng đoàn Vượt Sóng.
Các dự tráng đã học qua những điều chính yếu của chương trình Hướng Đạo tân sinh, những hiểu biết về hoạt động ngành Tráng. Ngoài những buổi sinh hoạt chung, chúng tôi có những buổi chuyện trò, có khi với chỉ vài ba anh em, có khi cả chục người…nghĩa là trong mọi cơ hội có được, tôi và Thảo đều muốn mang đến cho anh em những hiểu biết về Hướng Đạo, đặc biệt về ngành Tráng vì đại đa số anh em phải đi làm việc. Gần ba tháng sinh hoạt, một kỳ trại tráng đoàn được tổ chức tại gần Bãi Dứa. Đây là lần cắm trại đầu tiên của anh em nên mọi chuyện đều lạ lẫm khi tham dự những sinh hoạt như Lửa Dặm Đường, Tĩnh Tâm và Lễ Tuyên Hứa. Tôi không nhớ chính xác số người dự trại là bao nhiêu nhưng ngoài tôi và Thảo, có khoảng 7, 8 anh em nữa. Trại diễn ra khoảng giữa tháng 11 – 1969 vào ngày thứ bảy và chủ nhật. Trại cắm bên một triền núi đá đối diện phía trước là biển xanh mênh mông với tiếng sóng vỗ rì rào ngày đêm. Anh em dự tráng lần đầu tiên đi trại có những điều bỡ ngỡ nhưng tôi và anh Thảo lúc nào cũng có mặt sát bên để hướng dẫn cách dựng lều, đào rảnh, thực hiện vài món thủ công trại đơn sơ, cách nấu ăn ngoài trời… cho đến các sinh hoạt vui chơi vào buổi chiều tối. Sau khi ăn tối, chúng tôi quây quần bên đống lửa ấm để ca hát, kể chuyện và trò chơi. Những mẩu chuyện của anh em bên Lửa Dặm Đường đã khiến chúng tôi gần nhau hơn, hiểu nhau thêm. Trời càng về khuya, gió núi và tiếng sóng rì rào của biển dưới bầu trời trong vắt đầy sao đã khiến cho chúng tôi cảm nhận được cái bao la hùng vĩ của tạo hóa, lại càng thấy rõ cái thân phận bé nhỏ của con người khi đứng trước cảnh đẹp tuyệt vời của thiên nhiên. Tôi biết một điều chắc chắn là anh em chúng tôi, dù là người đã sống nhiều với thiên nhiên hay chỉ mới lần đầu đều lắng lòng nghe và thưởng thức thiên nhiên với tâm hồn hướng thượng. Đời sống Hướng Đạo cho phép chúng tôi có những “đặc quyền” như thế, khác với những người quanh năm suốt tháng chỉ loanh quanh ở các đô thị phố xá.Trời về khuya, tôi và Thảo về lều.Anh em còn lại, mỗi người ngồi một góc dưới bầu trời sao để “Tĩnh Tâm”, soi rọi tự vấn lòng mình, rồi quyết định có gia nhập Hướng Đạo để trở thành một thành viên của Phong Trào Hướng Đạo Thế Giới và Việt Nam hay không? Một trong những nguyên lý của Hướng Đạo là “Tự Nguyện” nên anh em đã tự xin gia nhập Phong Trào vào sáng sớm hôm sau trong buổi Lễ Tuyên Hứa. Trên khoảng đất trống có những tảng đá lớn nằm sát ngay bãi biển, anh em đứng thành hình chữ U, mặt hướng về phía biển và buổi Lễ Tuyên Hứa được cử hành khi mặt trời chưa ló dạng ở chân trời đông. Rất xúc động, từng anh em một, tay trái đặt trên cờ đoàn, tay phải chào và đọc Ba Lời Hứa…”Tôi Xin Lấy Danh Dự Hứa Cố Gắng Hết Sức……”. Sau Lễ Tuyên Hứa, anh em trình bày ý nghĩ của mình…và tất cả không dấu nỗi xúc động khi đứng trước cảnh thiên nhiên hùng vĩ, núi và biển…trong một buổi sáng tinh sương để tự nguyện hứa từ này sẽ là một thành viên của Phong Trào Hướng Đạo…
Sau hơn một năm sinh hoạt, tráng đoàn Vượt Sóng có dịp tham dự vào một ngày hội lớn của Phong Trào. Đó là tham dự trại họp bạn toàn quốc Giữ Vững tổ chức từ ngày 21 đến ngày 27 tháng 12 năm 1970 tại Suối Tiên, Thủ Đức nhằm kỷ niệm 40 năm HĐVN (1930-1970). Ngoài tôi và Thảo, còn có khoảng 8 anh em ghi danh dự trại. Chúng tôi chia nhau mang các trại cụ như dây lều cọc nồi niêu soong chảo… và di chuyển bằng xe hai bánh nên không đi cùng với liên đoàn. Ngày 21 tháng 12 chúng tôi lên đường, khi đến thị trấn Long Thành, tôi đề nghị anh em ghé vào vườn trái cây của cha mẹ vợ của tôi để nghỉ ngơi, cơm nước rồi xin một mớ trái cây mang theo. Khoảng năm giờ chiều chúng tôi đến đất trại, sau khi ghi danh ở phòng tiếp nhận, chúng tôi vào tiểu trại Tráng tức tiểu trại Bảy Miếu do hai Trưởng Trần Trung Du và Nghiêm Văn Thạch phụ trách. Tráng đoàn Vượt Sóng dựng lều ngay bên cạnh tráng đoàn Bạch Đằng Sài Gòn. Quan sát khắp tiểu trại, thấy chỉ có một cổng trại lớn được trang trí bằng những hình “đầu ngọn sóng”, trên có ba chữ “Sóng Bạch Đằng”. Tôi có ý ngộ nghĩnh: Gặp “Sóng Bạch Đằng” thì anh em ta tha hồ mà “Vượt” …Trừ tôi và Thảo, anh em tráng sinh rất ngạc nhiên và bỡ ngỡ khi nhận thấy sự quy mô của một trại họp bạn. Khi đã dựng lều xong đâu đó, tôi và Thảo hướng dẫn anh em đi một vòng trong tiểu trại để thăm các tráng đoàn bạn khắp nơi về dự trại và tạo cơ hội cho anh em làm quen và nghe và thấy thêm những điều họ chưa được biết. Chiều hôm đó Trưởng Trần Trung Du, tráng trưởng tráng đoàn Bạch Đằng tìm tôi thăm hỏi và cuối cùng Trưởng Trần Trung Du bảo …”cậu phụ giúp tôi trông coi tiểu trại Tráng…”.Sáng hôm sau Trưởng Trần Trung Du tập họp tất cả tráng sinh tiểu trại Bảy Miếu để nói chuyện và trình bày chương trình sinh hoạt tiểu trại và không quên giới thiệu cho anh chị em biết tôi là người sẽ giúp cho Trưởng Du trong sinh hoạt tiểu trại. Có hai sự kiện mà tráng đoàn Vượt Sóng hoàn thành tốt đẹp cho tiểu trại là: 1/ Buổi hội thảo ngành Tráng do luật sư Trần Văn Tuyên trình bày về vấn đề thanh niên…và 2/ Tổ chức một bữa ăn cơm chung cho tất cả anh chị em tráng sinh dự trại, trại sinh mang thức ăn trưa đến trước khoảng đất trống trước cổng “Sóng Bạch Đằng” để cùng nhau ăn uống, trò chuyện và sinh hoạt văn nghệ, trò chơi. Anh em tráng sinh Vượt Sóng có dịp làm quen và học hỏi được một số kinh nghiệm nơi anh chị em tráng sinh từ các nơi và trên hết là anh em đã thấu hiểu được thế nào là Tình Huynh Đệ Hướng Đạo và Tinh Thần Phuc Vụ…
Sau những ngày tham dự trại họp bạn, chúng tôi trở về sinh hoạt bình thường dù gặp không ít khó khăn trong đời sống và công việc.Năm 1971 tôi và Thảo chuyển công tác về Saì Gòn nên chúng tôi có đề nghị vài anh lãnh trách nhiệm giữ cho tráng đoàn tồn tại. Một thời gian dài tôi không liên lạc với anh em tráng sinh vì tôi và Thảo lại tiếp tục sinh hoạt Hướng Đạo tại Sài Gòn với tráng đoàn Bạch Đằng của Trưởng Trần Trung Du từ 1971 cho đến tháng tư 1975. Hai chúng tôi là tráng phó của một tráng đoàn thành lập năm 1950 ở Hà Nội và tái hoạt động ở Sài Gòn năm vào năm 1960. Sinh hoạt Hướng Đạo của tôi bị gián đoạn 17 năm cho đến khi tôi sang định cư tại Hoa Kỳ. Ở hải ngoại tôi lại tiếp tục con đường đã chọn từ lúc tấm bé. Trong vòng 10 năm tôi đã thành lập được hai liên đoàn và hai tráng đoàn. Tráng đoàn hiện đang sinh hoạt có nam nữ tráng sinh trên nhiều tiểu bang Hoa Kỳ, Canada, Úc, Pháp là tráng đoàn Nguyễn Trãi thành lập năm 2002 nhân trại họp bạn thế giới Hướng Đạo Viêt Nam và số tráng sinh nhiều nhất có lúc lên đến con số 89. Đây là tráng đoàn duy nhất tại hải ngoại sinh hoạt thường xuyên theo nội lệ ngành Tráng và dĩ nhiên có một số quy ước được sửa đổi cho phù hợp với những điều kiện tâm lý, xã hội, văn hóa, giáo dục tại hải ngoại. Tráng đoàn vừa kỷ niệm ngày thành lập tại trại họp bạn Thẳng Tiến 10 cũng là nơi mà 12 năm trước đây tráng đoàn được thành lập.
Một số hình ảnh sinh hoạt của Trưởng Hoàng Kim Châu tại hải ngoại
Tháng 6 – 2014 tôi nhận được điện thư của trưởng Đặng Thanh Long cho biết năm 2015 sẽ đánh dấu 50 năm thành lập Hướng Đạo Vũng Tàu và có ý nhờ tôi viết bài cho đặc san kỷ niệm. Ngay lập tức tôi trả lời là sẽ viết bài cho Trưởng nhưng lúc đó tôi đang bận lo tổ chức trại họp bạn thế giới Hướng Đạo Việt Nam lần thứ 10 (Thẳng Tiến 10), xin cho thời gian sau Thẳng Tiến sẽ viết. Nhưng rồi sau trại lại phải thực hiện cuốn Kỷ Yếu Thẳng Tiến nên lại hẹn với Trưởng Long sẽ gửi bài cho Trưởng vào tháng 11- 2014. Cuối tháng 10 thì bài vở hình ảnh cho Kỷ Yếu tạm ổn nên tôi bắt đầu gõ bài như đã hứa với Trưởng Long. Ký ức về những tháng ngày của gần 50 về trước chắc chắn không còn nguyện vẹn vì thời gianđã làm phôi phai. Chuyện nhớ chuyện quên… nhưng có một điều chắc chắn là Tình Huynh Đệ Hướng Đạo trong những ngày sống với Tráng Đoàn Vượt Sóng sẽ mãi mãi không bao giờ mờ phai trong ký ức của một tráng sinh đầu bạc đang sống một nơi rất xa quê hương.Cuối cùng, tôi xin gửi tặng anh/chị em tráng sinh Vượt Sóng của thế kỷ 21 bốn câu thơ để kết thúc bài đầu tiên Mừng Sinh Nhật 50 Năm Hướng Đạo Vũng Tàu:
Tráng sinh – Giúp ích – nhớ lấy lời
Đoàn kết – Trung thành với cuộc chơi
Vượt khó – Đi khắp miền sông núi
Sóng gào – Thuyền vẫn lướt ra khơi
Hoàng Kim Châu RS